نرم افزار تحت وب یا Web Based، روشی برای برقراری ارتباط بین مشتری و صاحبان مشاغل از طریق وب و مرورگر است. در طی سال‌های گذشته و باتوجه‌به افزایش استفاده کاربران از اینترنت، صاحبان کسب‌وکار شیوه فعالیت خود را تغییر داده و استفاده از سامانه تحت وب را ترجیح می‌دهند.
درک درست از اینکه نرم افزار تحت وب چیست، به شما کمک می‌کند که در خصوص استفاده از این برنامه‌ها برای کسب‌وکارتان بهتر تصمیم بگیرید. برای آشنایی بیشتر با این برنامه‌ها و مزایای نرم افزار تحت وب در این مطلب همراه ما باشید.
نرم افزار تحت وب چیست؟
web application یا Web Based یا سامانه تحت وب به برنامه‌ای گفته می‌شود که از طریق مرورگر وب برای انجام یک سری امور خاص، مورداستفاده قرار می‌گیرد.
نرم افزار تحت وب را می‌توان نوعی از برنامه‌های کلاینت – سرور در نظر گرفت. کلاینت به بخشی گفته می‌شود که افراد از آن برای اجرای اپلیکیشن استفاده می‌کنند. سرور هم به بخشی از فضای وب گفته می‌شود که بسیاری از کامپیوترها برای به‌اشتراک‌گذاری اطلاعات از آن استفاده می‌کنند.
برای درک بهتر این موضوع، پایگاه‌داده را به‌عنوان‌مثال در نظر بگیرید. در این مثال، کلاینت برنامه‌ای است که کاربر برای ورود اطلاعات از آن استفاده می‌کند. سرور هم اپلیکیشنی است که مسئولیت نگهداری اطلاعات را به عهده دارد.
باتوجه‌به اینکه کسب‌وکارها نیاز به تبادل اطلاعات و انجام معاملات با مشتریان هدف خود دارند، اینترنت می‌تواند یک کانال ارتباطی عالی و ارزان برای این منظور باشد؛ به شرطی که راهی مطمئن برای ذخیره همه داده‌های لازم و نمایش نتایج به کاربران وجود داشته باشد.
به لطف انواع نرم افزار تحت وب، کاربران می‌توانند از طریق سیستم‌های مدیریت محتوا و یا سبد خرید با صاحبان کسب‌وکار در ارتباط باشند. البته هدف از سامانه تحت وب، نه‌تنها برقراری ارتباط با مشتری، بلکه ایجاد یک پلتفرم مناسب جهت برقراری ارتباط مؤثر بین کارمندان یک مجموعه است.
در واقع افرادی که در یک پروژه خاص باهم همکاری می‌کنند می‌توانند اسناد مشترک کاری خود را از طریق دستگاه‌های مختلف با یکدیگر به اشتراک گذاشته و در هر لحظه و در هرکجا به آنها دسترسی داشته باشند.
انواع نرم‌افزارهای تحت وب کدام‌اند؟
سامانه‌های تحت وب را می‌توان بر اساس عملکردی که دارند، در دسته‌های مختلفی قرار داد که در ادامه به معرفی هریک از آنها می‌پردازیم:
برنامه‌های تحت وب استاتیک
سامانه تحت وب از نوع استاتیک، اغلب با استفاده از CSS و HTML طراحی شده و برای اجرای محتوای متحرک مانند GIFS و فیلم‌ها مورداستفاده قرار می‌گیرند.
معمولاً کار با این مدل نرم‌افزارها کار مشکلی است؛ چرا که برای ایجاد هر تغییر در ساختار برنامه، باید کد HTML را دانلود کرده، تغییر دهید و مجدداً بارگذاری کنید.
این کار وقتی مشکل‌تر می‌شود که با شرکت طراح نرم افزار در ارتباط نباشید و خود نیز دانش لازم را برای ایجاد تغییرات نداشته باشید. صفحات لندینگ یک وبسایت و یا فرم تماس را می‌توان نمونه‌ای از برنامه تحت وب استاتیک در نظر گرفت.
برنامه تحت وب داینامیک
این مدل نرم افزار تحت وب از نظر فنی پیچیده‌تر از برنامه استاتیک است. از برنامه‌های داینامیک برای نگهداری پایگاه‌داده یا تالارهای گفتمان به‌منظور به‌روزرسانی و ارتباط مداوم جهت تغییر اطلاعات استفاده می‌شود. به همین دلیل است که سیستم‌های مدیریت محتوا از نوع نرم افزار تحت وب پویا یا داینامیک هستند؛ چرا که تغییر و به‌روزرسانی اطلاعات از طریق آنها با کمترین میزان دانش فنی امکان‌پذیر است.
برای توسعه سامانه تحت وب داینامیک، می‌توان از زبان‌های برنامه‌نویسی مختلفی استفاده کرد، اما معمولاً PHP و ASP به دلیل ساختار قابل درکی که دارند، گزینه‌های اول هستند.
نرم افزار فروش تحت وب
اگر تجربه خرید آنلاین داشته باشید که قطعاً دارید، احتمالاً با یکی از رایج‌ترین برنامه‌های تحت وب آشنایی دارید، e-commerce یا وبسایت فروشگاهی.
اگر از نرم افزار تحت وب به شکل یک فروشگاه استفاده شود، در دسته فروشگاه‌های آنلاین یا e-commerce قرار می‌گیرد. پیچیدگی طراحی نرم افزار فروش تحت وب، به‌مراتب از دو مدل قبلی بیشتر است؛ چرا که نیاز به ادغام با سایر نرم‌افزارها برای مدیریت پرداخت‌ها دارد.
لیست سفارش‌ها، پرداخت‌ها و همچنین ارسال و حذف موارد باید توسط یک پنل مدیریتی که توسط توسعه‌دهنده نرم افزار در وبسایت کدنویسی شده است، قرار گرفته و به‌روز شوند.
نرم افزار تحت وب پرتابل
این مدل از نرم افزار تحت وب به برنامه‌هایی گفته می‌شود که دسترسی به بخش‌های مختلف آن از طریق صفحه اصلی امکان‌پذیر است. انجمن‌ها، سرویس‌های ارسال ایمیل و مرورگرها از نمونه‌های نرم افزار تحت وب پرتابل هستند.
نرم افزار تحت وب متحرک یا Animated
برای طراحی نرم‌افزارهای تحت وب به شکل متحرک، باید طراحی سازگار با فناوری FLASH باشد. از این مدل نرم افزار به دلیل ساختار پیچیده و سنگینی که دارد، معمولاً استفاده زیادی نمی‌شود.
نرم افزار تحت وب چگونه کار می‌کند؟
برای برنامه‌نویسی نرم‌افزارهای تحت وب، معمولاً از جاوا اسکریپت و HTML استفاده می‌شود، چرا که بسیاری از مرورگرها از این دو زبان استفاده می‌کنند. این نرم‌افزارها معمولاً به دو صورت داینامیک و استاتیک طراحی می‌شوند؛ برنامه‌های داینامیک بر خلاف نسخه استاتیک به پردازش از سمت سرور نیاز دارند. نرم افزار تحت وب به یک سرور وب برای مدیریت درخواست‌های کلاینت نیاز دارد، چه برای پاسخ به یک درخواست برای انجام یک کار چه برای ذخیره اطلاعات در پایگاه‌داده.
به‌طورکلی روند کار یک برنامه مبتنی بر وب را می‌توان در 5 مرحله زیر خلاصه کرد:
- کاربر درخواست را از طریق اینترنت یا اینترانت به سرور از طریق مرورگر یا رابط کاربری برنامه ارسال می‌کند.
- سرور وب این درخواست را به سرور برنامه وب مناسب ارسال می‌کند.
- سرور برنامه وب درخواست ارسالی را پاسخ می‌دهد، مانند جستجوی در پایگاه‌داده یا پردازش داده‌ها
- سرور نرم افزار تحت وب نتایج را با اطلاعات درخواست شده یا داده‌های پردازش شده به سرور وب ارسال می‌کند
- سرور وب با ارائه اطلاعات درخواستی که در صفحه‌نمایش کاربر ظاهر می‌شود، به مشتری پاسخ می‌دهد.
کاربرد نرم افزار تحت وب چیست؟
همان‌طور که تا به اینجا گفته شده، نرم‌افزارهای تحت وب ابزار ارزشمندی برای مشاغل هستند چرا که پاسخگوی نیاز آنها در موارد زیر خواهند بود:
- ردیابی عملکرد تک‌تک کارمندان
- مدیریت و ردیابی نحوه انجام امور
- نظارت بر فرایندهای مالی
- کنترل و نظارت بر نحوه گردش کار بین بخش‌های مختلف سازمان
همه اینها با استفاده از یک برنامه مبتنی بر وب که روی یک سرور اجرا می‌شود، قابل دستیابی هستند. نرم‌افزارهای تحت وب را می‌توان به زبان‌های مختلف صرف‌نظر از سیستم‌عامل سمت کلاینت، با هزینه‌ای معقول طراحی کرد و توسعه داد. همین مسئله باعث شده است که طراحی نرم افزار تحت وب یک راه‌حل جامع برای چندین پلتفرم باشد.
معرفی چند نمونه نرم افزار تحت وب
نرم‌افزارهای تحت وب شامل فرم‌های آنلاین، سبد خرید، شیت‌هایی آنلاین، ویرایشگر ویدئو و عکس، تبدیل فایل، اسکن فایل و سرویس‌های ایمیل مانند Gmail ، Yahoo و AOL است. شاید محبوب‌ترین و آشناترین نرم‌افزارهای تحت وب برای شما برنامه‌های گوگل (Google Apps) و مایکروسافت 365 (Microsoft 365) باشند.
گوگل اپ خود دارای چندین برنامه مختلف با کاربردهای متفاوت هست. برخی از ابزارها برای ذخیره اطلاعات (مانند گوگل درایو) و برخی دیگر برای به‌اشتراک‌گذاری اطلاعات مورداستفاده قرار می‌گیرند. این سامانه تحت وب به تمام اعضای تیم اجازه می‌دهد که به طور هم‌زمان به آخرین نسخه از یک داکیومنت دسترسی داشته باشند.
نرم افزار تحت وب چه کمکی به کسب‌وکار شما می‌کند؟
در حال حاضر بسیاری از کسب‌وکارها برای مدیریت روند انجام امور، چه برای ارتباط با مشتریان و چه دیگر کارمندان، از نرم‌افزارهای مختلف استفاده می‌کنند. اما مسئله اصلی این است که برخی از این نرم‌افزارها معمولاً قابلیت سفارشی‌سازی نداشته و امکانات محدودی دارند. در این شرایط است که استفاده از سامانه تحت وب می‌تواند راه حلی مناسب برای رفع بسیاری از مشکلات رایج نرم‌افزارها باشد.
عدم نیاز به نصب و راه‌اندازی
اگر از نرم‌افزارهای دسکتاپ برای مدیریت ارتباط با مشتری یا کارکنان استفاده کنید، به‌احتمال زیاد به یک فرد متخصص برای بررسی اینکه آیا نرم افزار با سخت‌افزار شما سازگار هست یا نه، نصب برنامه و پیکربندی لازم و آموزش مرحله‌به‌مرحله نیاز خواهید داشت.
در مقابل نرم‌افزارهای تحت وب قرار دارند که برای شروع کار با آنها، نیاز به نصب هیچ برنامه و انجام تنظیمات خاصی نیست. در واقع تنها کاری که باید انجام دهید این است که از یک مرورگر و سیستم‌عامل سازگار با نرم افزار استفاده کرده و نرم افزار را اجرا کنید و وارد حساب کاربری‌تان شوید.
سهولت دسترسی به اطلاعات کسب‌وکارتان
نرم افزار مبتنی بر وب دسترسی به اطلاعات کسب‌وکارتان را از هر دستگاهی امکان‌پذیر و البته آسان می‌کند؛ چرا که برای دسترسی به اطلاعات نیازی به نصب برنامه‌ای ندارید. در واقع تنها چیزی که برای دستیابی به داده‌هایتان دارید، اتصال به اینترنت و مرورگر وب است. این امر دسترسی به نرم افزار شما را از طریق تلفن‌های همراه، تبلت و کامپیوتر آسان می‌کند.
علاوه بر دسترسی آسان، مهم‌تر از همه این است که شما می‌توانید به داده‌ها به‌صورت زمان واقعی یا real time دسترسی داشته باشید؛ چرا که اطلاعات در یک فضای مرکزی مبتنی بر ابر ذخیره می‌شوند، نه در هارد یا شبکه‌ای از سرورهای فیزیکی.
نگهداری و امنیت بهتر داده‌ها
بک آپ گرفتن از اطلاعاتی که همه آنها در یک سرور مرکزی ذخیره می‌شوند، خیلی آسان‌تر از روش‌های قبلی ذخیره اطلاعات است. مسلماً هرچه که فرایند بک آپ گرفتن ساده‌تر باشد، احتمال ازدست‌رفتن اطلاعات به میزان قابل‌توجهی کمتر می‌شود.
علاوه بر این، نظارت بر نرم‌افزارهای تحت وب و مراقبت از آنها در برابر حملات سایبری بسیار راحت‌تر است نسبت به زمانی که اطلاعات در چندین سیستم کامپیوتری در چند جای مختلف ذخیره شده اند.
در نهایت، استفاده از نرم‌افزارهای قدیمی می‌تواند یک خطر امنیتی برای اطلاعات شما باشد. اما خبر خوب این است که نگهداری و تامین امنیت نرم‌افزارهای تحت وب تنها به کارمندان شما وابسته نبوده و توسعه‌دهنده سامانه تحت وب، مسئولیت بک‌آپ‌گیری و تامین امنیت سامانه را به عهده دارد.
در واقع شرکت توسعه‌دهنده نرم افزار تحت وب، آخرین به‌روزرسانی‌ها را به سرور میزبان انتقال می‌دهد، در نتیجه سامانه به‌صورت اتوماتیک آپدیت شده و نواقص امنیتی آن برطرف می‌شود.
ذخیره‌سازی متمرکز داده‌ها
وقتی داده‌ها در رایانه خاصی ذخیره می‌شوند، اصطلاحاً محلی شده و فقط برای کاربر آن رایانه در دسترس هستند. اما اگر شرکت شما دارای چندین شعبه باشد، چطور می‌توان اطلاعات مشترک بین آنها را در هر لحظه به‌روز نگهداشت؟
برای اطمینان از اینکه تمام افراد به آخرین نسخه از اطلاعات دسترسی دارند، می‌توانید از یک سرور مرکزی جهت ذخیره‌سازی اطلاعات استفاده کرد؛ دقیقاً همان چیزی که در سامانه تحت وب برای ذخیره اطلاعات مورداستفاده قرار می‌گیرد.
ادغام چندین نرم افزار با یکدیگر
گاهی اوقات نیاز است که اطلاعات از یک نرم افزار به نرم افزار دیگری انتقال یابند. در این شرایط استفاده از نرم‌افزارهای تحت وب، کمک بزرگی خواهد بود؛ چرا که برقراری ارتباط بین دو نرم افزار مبتنی بر وب بسیار آسان‌تر از نرم‌افزارهای دسکتاپ است.
مقرون‌به‌صرفه
آخرین و شاید مهم‌ترین مزیت استفاده از نرم‌افزارهای تحت وب، صرفه‌جویی در هزینه‌هاست. در حال حاضر، هزینه طراحی یک برنامه تلفن همراه یا دسکتاپ، چندین برابر هزینه سامانه تحت وب است. علاوه بر این، اگر قصد توسعه اپلیکیشن تلفن همراه برای دو سیستم‌عامل اندروید و iOS داشته باشید، باید هزینه بیشتری هم پرداخت کنید!
مسلماً پرداخت این هزینه برای استارت‌آپی که در مرحله جذب سرمایه یا قبل از آن است، بسیار مشکل و در بسیاری از موارد غیرممکن است. اما اگر داشتن اپلیکیشن تلفن همراه برای کسب‌وکارتان مهم است، می‌توانید از روش جایگزین، یعنی نرم‌افزارهای تحت وب استفاده کنید.
مقایسه نرم افزار تحت وب و اپلیکیشن تلفن همراه
اپلیکیشن تلفن همراه برای سیستم‌عامل‌های اختصاصی iOS و Android طراحی شده و از طریق اپ‌استور و گوگل‌پلی دانلود شده و نصب می‌شوند. این برنامه‌ها معمولاً برای عملکرد بهتر، به همکاری با دیگر برنامه‌های نصب شده مانند GPS و دوربین، دسترسی دارند.
Snapchat ، Instagram ، Google Maps و Facebook Messenger برخی از برنامه‌های محبوب تلفن همراه هستند.
از طرف دیگر، نرم‌افزارهای تحت وب قرار دارند که از طریق مرورگر در دسترس بوده و با هر دستگاهی و هر سیستم‌عاملی، سازگار هستند. طراحی واکنش‌گرای این برنامه‌ها بسیار شبیه به برنامه‌های تلفن همراه است و در نگاه اول تفاوت زیادی با آنها ندارد؛ چرا که معمولاً طراحی ظاهری برنامه‌های تحت وب شبیه به اپلیکیشن‌های تلفن همراه انجام می‌شود.
اما یکی از مهم‌ترین تفاوت‌های اپلیکیشن تلفن همراه و نرم افزار تحت وب این است که برای کار با اولی نیاز به اینترنت نیست ولی کار با سامانه تحت وب بدون اتصال به اینترنت، غیرممکن است.
هنگام کار با برنامه‌های تلفن همراه برای رفع مشکلات احتمالی و استفاده از جدیدترین امکانات، باید همواره به‌صورت دستی اپلیکیشن را آپدیت کنید. اما نرم‌افزارهای تحت وب به‌صورت خودکار از طرف شرکت توسعه‌دهنده، به‌روز می‌شوند.
به طور خلاصه می‌توان گفت:
مزایای اپلیکیشن تلفن همراه
- سریع‌تر از برنامه‌های تحت وب
- عملکرد بهتر باتوجه‌به برقراری ارتباط با دیگر برنامه‌های تلفن همراه
- امکان استفاده به‌صورت آفلاین
معایب اپلیکیشن تلفن همراه
- بالا بودن هزینه طراحی و توسعه اپلیکیشن تلفن همراه
- نیاز به ورژن‌های مختلف برای سیستم‌عامل‌های متفاوت
- بالا بودن هزینه توسعه و نگهداری و به‌روزرسانی
- امکان عدم تأیید از سوی گوگل‌پلی یا اپ‌استور
مزایای نرم افزار تحت وب
- بدون نیاز به نصب و راه‌اندازی
- به‌روزرسانی ساده و کاربری آسان
- سرعت عملکرد بهتر نسبت به برنامه‌های تلفن همراه
- عدم نیاز به تأیید سوی گوگل‌پلی یا اپ‌استور
- قابلیت استفاده به صورت آنلاین (در صورت حضور در مجموعه)
نرم افزار تحت وب؛ بهترین راه‌حل برای کسب‌وکارها
اگر صاحب کسب‌وکار یا شرکت بزرگی هستید، استفاده از نرم افزار تحت وب قطعاً به شما در پیشبرد امور کاریتان کمک می‌کند. باتوجه‌به اینکه برای اجرا و نظارت بر این نرم‌افزارها، نیازی به دانش فنی و یا نیروی متخصص نیست، می‌توانید فقط روی بهبود وضعیت کسب‌وکارتان تمرکز کنید. در واقع مسئولیت به‌روزرسانی، بک‌آپ‌گیری و امنیت اطلاعات، به عهده ارائه‌دهنده خدمات سامانه تحت وب است و همه چیز به‌صورت اتوماتیک انجام می‌شود.
